លោកប្រាយុទ្ធ ត្រូវបានផ្អាកពីតំណែង ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ចាកចេញពីឆាកនយោបាយថៃទេ
លោកប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចានយោបាយក្រឡាប់ចាក់របស់ប្រទេសថៃបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពច្របូកច្របល់សារជាថ្មីនៅទី ២៤ សីហា ដោយតុលាការធម្មនុញ្ញរបស់ថៃបានសម្រេចព្យួរតួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ជាផ្លូវការ រហូតដល់ពេលដែលខ្លួនអាចធ្វើសេចក្ដីសម្រេចជាផ្លូវការ ដោយយោងទៅលើញត្តិរបស់បក្សប្រឆាំងដែលចោទប្រកាន់ថា លោកប្រាយុទ្ធ បានកាន់តំណែងគ្រប់ចំនួន ៨ ឆ្នាំ ដែលកំណត់ដោយច្បាប់ហើយ។
ញត្តិនោះបានអះអាងថា ពេលវេលាកាន់អំណាចនៃរបបដែលលើកបន្តុបដោយរដ្ឋប្រហាររបស់លោកប្រាយុទ្ធ ត្រូវគិតចាប់ពីខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៤ មក ជាពេលដែលលោកបានកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជាផ្លូវការ បន្ទាប់ពីបានផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលជាប់ឆ្នោតនៅថ្ងៃទី ២៣ សីហា ឆ្នាំដដែលនោះ ហើយវាគួរតែរាប់បញ្ចូលទៅក្នុងការកាន់អំណាចរយៈពេល ៨ ឆ្នាំរបស់លោក ដែលអនុញ្ញាតដោយច្បាប់។
អ្នកគាំទ្ររបស់លោកប្រាយុទ្ធ បានអះអាងថា អាណត្តិរបស់លោកបានចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ ២០១៧ គឺនៅពេលដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីចូលជាធរមាន ខណៈដែលអ្នកផ្សេងទៀតបាននិយាយថា អាណត្តិរបស់លោកគួរតែចាប់ផ្ដើមគិតពីក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៩ មក។
បើយោងតាមរបាយការណ៍ពីសារព័ត៌មាននានា ចៅក្រមមួយក្រុមបានកាត់សេចក្តីក្នុងសំឡេង ៥ ទល់នឹង ៤ ដោយសម្រេចឱ្យព្យួរតំណែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចាប់ពីថ្ងៃទី ២៤ សីហាតទៅ ហើយលោកប្រាយុទ្ធ មានពេល ១៥ ថ្ងៃដើម្បីប្ដឹងជំទាស់។ ការធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាកំពុងកើតឡើងសារជាថ្មីនៅក្នុងទីក្រុងបាងកក ដែលយ៉ាងហោចណាស់ វាជាការបង្ខំមិនឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបំពេញការងារនៅវិមានរដ្ឋាភិបាលបានទេនៅថ្ងៃទី ២៤ ខែសីហា។
គេនៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេថា តើតុលាការធម្មនុញ្ញថៃនឹងត្រូវការរយៈពេលយូរប៉ុណ្ណា ដើម្បីអាចចេញសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយលើញត្តិនេះបាន ដោយវាអាស្រ័យទៅលើសាលក្រមដែលអាចពន្លឿនពេលវេលានៃការបោះឆ្នោតអាណត្តិថ្មីរបស់រាជាណាចក្រមួយនេះ ដែលបើតាមច្បាប់ គឺនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅខែឧសភាឆ្នាំក្រោយ។
សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការនេះ ទំនងជានឹងធ្វើឱ្យលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាវីត វង្សសុវណ្ណ ដែលជាសហសេវិកស្និទ្ធនឹងលោកប្រាយុទ្ធ និងជាអតីតមេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់ក្នុងឋានានុក្រមយោធាមួយរូប ក្លាយជាមេដឹកនាំបណ្តោះអាសន្នរហូតដល់មានសេចក្តីសម្រេចចុងក្រោយមួយត្រូវ បានប្រកាសឡើង បើទោះបីជាគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថៃនៅមិនទាន់អាចសម្រេចបានទេថា តើលោកប្រាយុទ្ធ គួរបន្តធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីស្តីទីឬយ៉ាងណា។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកប្រាយុទ្ធនឹងនៅតែមានវត្តមាននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីក្នុងនាមជារដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិដដែល ជាមុខតំណែងដែលលោកកាន់ក្នុងពេលដំណាលគ្នា។
សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការនេះ គឺតំណាងឱ្យជ័យជម្នះផ្លូវច្បាប់ដ៏កម្រមួយសម្រាប់គណបក្សប្រឆាំងដែលដឹកនាំដោយគណបក្សភឿថៃ របស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិរទេសខ្លួនឯង ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា ដែលឈរនៅលំដាប់ទី១ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៩ និងគណបក្សអនាគតថ្មី (Move Forward Party) ដែលបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី៣ បន្ទាប់ពីគណបក្ស Future Forward របស់ខ្លួនកាលពីមុនរំលាយ និងបន្ទាប់ពីគណបក្ស Palang Pracharat ដែលជាគណបក្សអភិរក្សនិយមរបស់លោកប្រាយុទ្ធ និងលោក ប្រាវីត។
គណបក្សប្រឆាំងសង្ឃឹមថានឹងអាចទម្លាក់លោកប្រាយុទ្ធ ចេញពីអំណាចបានតាមរយៈការបោះ ឆ្នោតដកសេចក្ដីទុកចិត្តមួយកាលពីខែមុន រួមទាំងតាមរយៈការបោះឆ្នោតប្រឆាំងនឹងលោកប្រាយុទ្ធពីសំណាក់សមាជិកនៃក្រុមចម្រុះដែលកំពុងកាន់អំណាចដែលពួកគេបានចំណាយប្រាក់អស់យ៉ាងច្រើន ប៉ុន្តែត្រូវបរាជ័យវិញនៅនាទីចុងក្រោយ នៅពេលដែលអ្នកនៅក្បែរលោកប្រាយុទ្ធបានដឹងជាមុនអំពីការប៉ុនប៉ងទិញសន្លឹកឆ្នោតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតមួយនោះ។
គណបក្សភឿថៃ និងគណបក្សអនាគតថ្មី (Move Forward) ទំនងជាអាចសម្រេចបាននូវលទ្ធផលដែលពួកគេចង់បាន ពោលគឺរដ្ឋបាលបណ្តោះអាសន្នមួយដែលដឹកនាំដោយលោកប្រាវីត ដែលអ្នកវិភាគនិងអ្នកសង្កេតការណ៍បានព្យាករណ៍ថា នឹងកាន់តែបំផ្លាញប្រជាប្រិយភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្ស Palang Pracharat (PPRP) បន្ថែមទៀត ដោយសារតែភាពល្បីល្បាញខាងការធ្វើនយោបាយដោយប្រើលុយ និងការជួញដូរឥទ្ធិពលនៅរៀងរាល់មុនការបោះឆ្នោតថ្មីមកដល់ ពីសំណាក់អតីតមេដឹកនាំដែលជាមន្ត្រីយោធា។
ការស្ទង់មតិក្នុងស្រុកមួយដែលបានធ្វើឡើងនៅមុនសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញបានរកឃើញថា អ្នកឆ្លើយសំណួរជិត ២/៣ ចង់ឱ្យលោកប្រាយុទ្ធ ចុះចេញពីតំណែងនៅក្នុងខែនេះ។
ការស្ទង់មតិមួយកាលពីខែមិថុនា ដែលលោកប្រាយុទ្ធ បានចោទប្រកាន់ថាមានលក្ខណៈបោកបញ្ឆោត បានបង្ហាញថា កូនស្រីរបស់លោកថាក់ស៊ីន ដែលទើបចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយ គឺលោកស្រី Paetongtarn Shinawatra ត្រូវបានមហាជនពេញចិត្តជាងលោកប្រាយុទ្ធដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទៅទៀត ពោលគឺក្នុងសំឡេង ២៥,២៨% ទល់នឹង ១១,៦៨%។
លោកស្រីបានទស្សន៍ទាយថា គណបក្សភឿថៃនឹងឈ្នះ «ភ្លូកទឹកភ្លូកដី» នៅក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខ ហើយអ្វីដែលកាន់តែមានភាពចម្រូងចម្រាសជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺថា ប្រសិនបើលោកស្រីបានជាប់ឆ្នោតមែននោះលោកស្រីនឹងស្វែងរកលទ្ធភាពក្នុងការនាំយកឪពុករបស់លោកស្រីដែលមានទោសឧក្រិដ្ឋជាប់ខ្លួន ឱ្យវិលត្រឡប់ចូលមាតុប្រទេសវិញ។ វាជាសំណើរមួយដែលប្អូនស្រីរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថាក់ស៊ីន គឺលោក ស្រី យីងឡាក់ ធ្លាប់បានលើកឡើងម្ដងរួចមកហើយ និងដែលវាបានបង្កឱ្យមានការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាទម្លាក់រូបលោកស្រី កាលពីឆ្នាំ ២០១៤។
ទោះយ៉ាងណា អ្វីដែលគេនៅមិនទាន់ច្បាស់នោះគឺថា តើការសម្រេចជាបឋមរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ នៅថ្ងៃទី ២៤ សីហានេះ គឺជាការបង្ហាញអំពីទិដ្ឋភាពក្រោយឆាកដែរឬយ៉ាងណា ដែលជាការដកលោកប្រាយុទ្ធ ចេញពីឆាកនយោបាយនៅមុនការបោះឆ្នោតពីសំណាក់ក្រុមអភិរក្សនិយម ដែលរួមមានដូចជា ក្រុមព្រះបរមរាជវាំង, ក្រុមឥស្សរជនជើងចាស់ និងក្រុមម្ចាស់អាជីវកម្មធំៗ «គ្រួសារទាំង ៥» ដែលបានជួយរូបលោកឱ្យធ្វើរដ្ឋប្រហារ និងជួយឱ្យជាប់ឆ្នោតក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ប្រភពមួយបាននិយាយថា ថ្មីៗនេះនៅក្រោយការទទួលទានអាហារពេលល្ងាចរួច ក្រុមឥស្សរជន «អាវលឿង» ជើងចាស់ និងមានឥទ្ធិពលរបស់ថៃ រួមទាំងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ បានផ្ញើសារទៅកាន់លោកប្រាយុទ្ធ ដោយសុំឱ្យលោកតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិធំជាងខ្លួនលោក និងសុំឱ្យលោកដកខ្លួនពីការបោះឆ្នោតសកលនាពេលខាងមុខ ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យបេក្ខភាពស៊ីវិលដែលមានលទ្ធភាពឈ្នះឆ្នោតច្រើនជាង បានឡើងកាន់តំណែង ដើម្បីបុព្វហេតុរបស់ក្រុមអភិរក្សនិយម។
សារនេះគឺជាការលើកយកគំរូរបស់លោក Prem Tinsulanonda ដែលជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាអតីតមេបញ្ជាការកងទ័ពថៃ ដែលលោកបានលាលែងចេញពីតំណែងបន្ទាប់ពីបានកាន់អំណាចអស់រយៈពេល ៨ ឆ្នាំ (១៩៨០-៨៨) ដើម្បីបានក្លាយជាទីប្រឹក្សាដ៏គួរឱ្យទុកចិត្តបំផុតរបស់អតីតព្រះមហាក្សត្រថៃ ក្នុងនាមជាឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ (Privy Council) ។ វាគឺជាមុខតំណែងមួយដែលមនុស្សជាច្រើនជឿថា លោកប្រាយុទ្ធ ដែលស្មោះត្រង់នឹងរាជវង្សានុវង្ស កំពុងត្រូវបានគេរៀបចំឲ្យបម្រើការនៅក្រោមរាជ្យព្រះមហាក្សត្រថ្មី គឺព្រះបាទ Maha Vajiralongkorn។
សារដដែលនេះបានសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើតម្រូវការឱ្យមានការផ្សះផ្សាជាតិ បន្ទាប់ពីមានការបែកបាក់ខាងនយោបាយអស់ជាច្រើនឆ្នាំ ដែលសូម្បីតែអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោកប្រាយុទ្ធ ក៏មិនអាចដោះស្រាយបានផង។ ពិតណាស់ តាមរយៈការរំលាយដ៏ចម្រូងចម្រាសនូវគណបក្ស Future Forward ដែលដឹកនាំដោយក្រុមយុវជន និងការរារាំងឥតស្រាកស្រាន្តចំពោះលោកថាក់ស៊ីន បានត្រឹមតែធ្វើឱ្យការបែកបាក់នេះកាន់តែធំជាងមុនប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្ស Palang Pracharat (PPRP) របស់លោកប្រាយុទ្ធ បាននិងកំពុងញាំញីទៅដោយការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង ពីចំណោមគណបក្សអភិរក្សនិយមនិងបក្ខពួក ដែលរួមមានទាំងការប្រើប្រាស់ធនធានលើសកម្រិត, ការដណ្ដើមតំណែងរដ្ឋមន្ត្រី និងការដណ្ដើមគម្រោងរបស់រដ្ឋ ដែលយ៉ាងហោចណាស់ វាបានជំរុញឱ្យមានការបង្កើតបក្ខពួកធំមួយដែលនឹងទៅបង្កើតគណបក្សថ្មី ហើយឥឡូវនេះត្រូវបានគេរាយការណ៍មកថា កំពុងចង់ចូលរួមកម្លាំងជាមួយគណបក្សភឿថៃទៀតផង។
ខណៈពេលដែលលោកប្រាយុទ្ធ អាចនឹងចុះចេញពីតំណែង អតីតមន្ត្រីយោធារូបនេះនឹងមិនចាំបាច់ចាកចេញពីឆាកនយោបាយនោះទេ។ អ្នកសង្កេតការណ៍ភាគច្រើនសុទ្ធតែយល់ច្បាស់ថា លោកប្រាយុទ្ធ នឹងនៅធ្វើជាអធិបតីនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក (APEC) ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅទីក្រុងបាងកកនាពាក់កណ្តាលខែវិច្ឆិកា ជាមួយនិងវត្តមាននៃមេដឹកនាំពិភពលោក ដែលវាគឺជាបំណងប្រាថ្នាធំបង្អស់ក្នុងតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោក។
អ្នកដែលស្និទ្ធនឹងលោកប្រាយុទ្ធ បាននិយាយថា លោកប្រាយុទ្ធ មានគោលបំណងប្រើប្រាស់ព្រឹត្តិការណ៍នេះដើម្បីបង្ហាញពីការងើបឡើងវិញដោយជោគជ័យរបស់ប្រទេសថៃពីជំងឺរាតត្បាត និងដើម្បីបង្ហាញថា រាជាណាចក្រដែលពឹងផ្អែកលើវិស័យទេសចរណ៍មួយនេះ នឹងបើកចំហទៅកាន់ពិភពលោកនាយុគសម័យនៃការកើនឡើងនូវនយោបាយគាំពារនិយម និងការបិទខ្ទប់ព្រំដែន។
ឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍របស់ប្រទេសថៃ ក៏ដូចជាទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះកំពុងតែរីកចម្រើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ហើយគេរំពឹងថាវានឹងរីកដុះដាលយ៉ាងខ្លាំងនាអំឡុងរដូវរងារខាងមុខ ដែលជាការស្ទុះងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រោយជំងឺរាតត្បាតដែលដឹកនាំដោយលោកប្រាយុទ្ធ។ អ្នករៀបចំផែនការ បោះឆ្នោតរបស់លោកបានសង្ឃឹមថានឹងប្រើប្រាស់រូបភាពនេះជាការឃោសនានៅក្នុងអំឡុងពេលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំក្រោយ។
អ្នកវិភាគខ្លះជឿថា លោកប្រាយុទ្ធ ទំនងជានឹងរួចផុតពីការព្យួរតំណែងនេះនិងបន្តកាន់អំណាចវិញបានភ្លាមៗ ក្រោមហេតុផលផ្លូវច្បាប់ដែលថា ញត្តិរបស់បក្សប្រឆាំងដែលទាមទារឱ្យមានការបកស្រាយរដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើងវិញនោះ គឺរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទើបតែចូលជាធរមាននៅឆ្នាំ ២០១៧ ប៉ុណ្ណោះ។ ពួកគេជឿថា បើតាមនីតិវិធី យ៉ាងហោចណាស់តុលាការធម្មនុញ្ញថៃ មានគោលបំណងបង្ហាញពីភាពស្មើគ្នានៅចំពោះមុខច្បាប់បន្ទាប់ពីក្រុមប្រឆាំងបានរិះគន់ថា តុលាការនេះមានភាពលម្អៀងចំពោះសមាជិករបស់ខ្លួន។
ប៉ុន្តែនៅពេលនេះ វាអាស្រ័យទៅលើរបៀបដែលលោកប្រាយុទ្ធ យល់ឃើញពីការព្យួរតំណែងរបស់តុលាការធម្មនុញ្ញ ពោលគឺថា តើលោកជឿថាសេចក្តីសម្រេចនេះធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់ ដែលមានបំណងបង្ហាញពីភាពស្មើគ្នានៃភាគីនយោបាយទាំងពីរ ឬក៏ជាឧបាយកលពីសំណាក់ឥស្សរជនអភិរក្សនិយមឬយ៉ាងណា។ ក្រុមឥស្សរជនអភិរក្សនិយមនេះគឺជាអ្នកផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលដែលជាបក្សសម្ព័ន្ធរបស់លោកថាក់ស៊ីន កាលពីពេលមុន ដោយសារពួកគេយល់ឃើញថា វាជាគ្រោះថ្នាក់ ឬជាការគំរាមកំហែងដល់ផលប្រយោជន៍រយៈពេលវែងរបស់ពួកគេ៕
Asia Times
