មូលហេតុ ៥ យ៉ាងដែលបញ្ជាក់ថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនកំពុងជួបបញ្ហា
មូលហេតុ ៥ យ៉ាងដែលបញ្ជាក់ថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនកំពុងជួបបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនកំពុងធ្លាក់ចុះ ដោយសារប្រទេសនេះសម្របខ្លួនទៅនឹងយុទ្ធសាស្ត្របិទខ្ទប់ Zero Covid ដ៏តឹងរ៉ឹង គួបផ្សុំនឹងការថមថយនៃតម្រូវការពិភពលោក។
គេរំពឹងថា តួលេខនៃកំណើនផ្លូវការរបស់ចិននៅត្រីមាសទី៣ នឹងចេញក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ពោលគឺបើប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេលំដាប់ទី២ មួយនេះមានកំណើនអវិជ្ជមាន នោះឱកាសក្នុងការកើតមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកលនឹងកើនឡើងខ្ពស់។
គោលដៅរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងការរក្សាឱ្យបាននូវអត្រាកំណើនប្រចាំឆ្នាំក្នុងរង្វង់ ៥,៥% ឥឡូវនេះគឺនៅឆ្ងាយណាស់ បើទោះបីជាមន្ត្រីរបស់ចិនមិនសូវឱ្យតម្លៃក្នុងការបំពេញទៅតាមគោលដៅក៏ដោយ។ ប្រទេសចិនបានបញ្ចៀសពីកំណើនអវិជ្ជមានបានយ៉ាងស្ដួចស្ដើងបំផុតកាលពីត្រីមាសទី២ កន្លងទៅ។ នៅឆ្នាំនេះ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចមួយចំនួនមិនរំពឹងទេថា សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសចិននឹងមានកំណើន។
ប្រទេសចិនប្រហែលជាមិនមែនកំពុងប្រឈមមុខនឹងអតិផរណាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដូចនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងនៅចក្រភពអង់គ្លេសនោះទេ ប៉ុន្តែប្រទេសនេះមានបញ្ហាផ្សេងទៀតដែលត្រូវប្រឈម ពោលគឺប្រទេសដែលជារោងចក្រនៃពិភពលោកមួយនេះ ភ្លាមៗស្រាប់តែថយចុះនូវចំនួនអតិថិជនដែលបញ្ជាទិញផលិតផលរបស់ខ្លួន ទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក។ ភាពតានតឹងនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសចិននិងបណ្ដាប្រទេសដែល មានសេដ្ឋកិច្ចធំៗផ្សេងទៀត ដូចជាអាមេរិកជាដើម ក៏កំពុងរារាំងដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនេះផងដែរ។
ប្រាក់យ័នកំពុងតែស្ថិតក្នុងផ្លូវទៅរកឆ្នាំដ៏អាក្រក់បំផុតមិនធ្លាប់មាននៅក្នុងរយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍ ពោលគឺតម្លៃរស់វាធ្លាក់ចុះខ្លាំង បើធៀបនឹងប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ រូបិយបណ្ណទន់ខ្សោយជាហេតុធ្វើឱ្យអ្នកវិនិយោគមានភាពខ្លាចរអាក្នុងការវិនិយោគនៅក្នុងទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុដែលមានភាពមិនច្បាស់លាស់ ហើយវាក៏ធ្វើឱ្យធនាគារកណ្ដាលជួបការលំបាកផងដែរ ក្នុងការចាក់បញ្ចូលប្រាក់ចូលទៅក្នុងចរន្តសេដ្ឋកិច្ច។
បញ្ហាទាំងអស់នេះកំពុងកើតឡើងនៅចំពេលដែលបន្ទុករបស់លោកប្រធានាធិបតី Xi Jinping កាន់តែមានទម្ងន់ធ្ងន់ខ្លាំង ពោលគឺគេរំពឹងថា រូបលោកនឹងជាប់ឆ្នោតនៅអាណត្តិទី៣ នៅឯសមាជបក្សកុម្មុយនីស្តចិន (CPC) ដែលនឹងចាប់ផ្តើមធ្វើនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែតុលាខាងមុខនេះ។
ដូច្នេះតើអ្វីទៅដែលជាកំហុសដ៏ពិតប្រាកដ?
១. នយោបាយ Zero Covid គឺជាមូលហេតុនៃការបំផ្លិចបំផ្លាញដ៏ធំ
ការផ្ទុះឡើងនៃករណីឆ្លងកូវីដ-១៩ នៅក្នុងទីក្រុងជាច្រើនរួមទាំងនៅមជ្ឈមណ្ឌលឧស្សាហកម្មមួយចំនួនផង ដូចជា Shenzhen និង Tianjin ផងនោះ បាននិងកំពុងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅវិស័យជាច្រើន។
ប្រជាជនចិនក៏នឹងមិនចំណាយប្រាក់ក្នុងការទិញម្ហូបអាហារនិងភេសជ្ជៈ, មិនបានចំណាយលើវិស័យលក់រាយ ឬការធ្វើទេសចរ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យវិស័យសេវាកម្មសំខាន់ៗមួយចំនួនត្រូវរងសម្ពាធ។
ខាងផ្នែកវាយនភណ្ឌវិញ បើយោងតាមការិយាល័យស្ថិតិជាតិចិន សកម្មភាពរបស់រោងចក្រហាក់ដូចជាបានកើនឡើងវិញកាលពីខែកញ្ញា។ ការស្ទុះងើបឡើងវិញនេះ អាចដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលចិនបាននិងកំពុងចំណាយច្រើនជាងមុនលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។
ប៉ុន្តែការស្ទុះងើបឡើងវិញនេះទើបតែបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីបាននៅទ្រឹងអស់រយៈពេល ២ ខែ។ ចំណុចនេះបានចោទឡើងជាសំណួរជាច្រើន ជាពិសេសចាប់តាំងពីមានការស្ទង់មតិឯកជនមួយដែលបង្ហាញថា សកម្មភាពរោងចក្រពិតជាបានធ្លាក់ចុះកាលពីខែកញ្ញា ជាមួយនឹងតម្រូវការឱ្យមានទិន្នផលខ្ពស់, ការបញ្ជាទិញថ្មីៗ និងការមានការងារធ្វើ។
តម្រូវការនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន តួយ៉ាងដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម ក៏បានធ្លាក់ចុះផងដែរ ដោយសារតែអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់, អតិផរណាកើនឡើង និងសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន។ អ្នកជំនាញនានាយល់ស្របថា ទីក្រុងប៉េកាំងអាចធ្វើបានច្រើនជាងនេះដើម្បីជំរុញឱ្យសេដ្ឋកិច្ចស្ទុះងើបឡើងវិញ ប៉ុន្តែគេមានហេតុផលតិចតួចណាស់ក្នុងការអាចធ្វើដូច្នេះបាន ដរាបណានយោបាយ Zero Covid នៅតែបន្តអនុវត្ត។ លោក Louis Kuijs ប្រធានសេដ្ឋវិទូប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៅទីភ្នាក់ងារ S&P Global Ratings បាននិយាយថា «វាមិនមានន័យអ្វីនោះទេក្នុងការចាក់បញ្ចូលសាច់ប្រាក់ទៅក្នុងចរន្តសេដ្ឋកិច្ច ប្រសិនបើអាជីវកម្មនានាមិនអាចធ្វើ
ការពង្រីកបាន ហើយមនុស្សម្នានៅតែមិនអាចចំណាយប្រាក់បាននោះ»។
២. ទីក្រុងប៉េកាំងមិនបានចាត់វិធានការឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ
កាលពីខែសីហា ទីក្រុងប៉េកាំងបានបោះជំហានចូលក្នុងបញ្ហានេះដោយបានប្រកាសចំណាយថវិកាប្រមាន ២០៣ ពាន់លានដុល្លារដើម្បីជំរុញអាជីវកម្មខ្នាតតូច, វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងវិស័យអចលនទ្រព្យ។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីនានារបស់ចិនអាចធ្វើបានច្រើនជាងនេះទៀត ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការចំណាយឲ្យបានតាមគោលដៅកំណើន និងដើម្បីបង្កើតការងារ។
វិធានការបន្ថែមទាំងនោះ រួមបញ្ចូលទាំងការវិនិយោគបន្ថែមទៀតទៅលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ, ការបន្ធូរបន្ថយលក្ខខណ្ឌនៃការខ្ចីប្រាក់សម្រាប់អ្នកទិញផ្ទះ, សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យ និងសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់ ព្រមទាំងការបន្ធូរបន្ថយពន្ធសម្រាប់គ្រួសារជាដើម។
លោក Kuijs បាននិយាយថា «ការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលចិនចំពោះភាពទន់ខ្សោយនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច នៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងអ្វីដែលយើងបានឃើញកាលពីអំឡុងពេលកើតមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចលើកមុនៗ»។
៣. ទីផ្សារអចលនទ្រព្យរបស់ប្រទេសចិនកំពុងស្ថិតនៅក្នុងវិបត្តិ
សកម្មភាពដ៏ទន់ខ្សោយនៅក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងអារម្មណ៍អវិជ្ជមាននៅក្នុងវិស័យលំនៅដ្ឋាន ពិតជាបាននិងកំពុងធ្វើឱ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនធ្លាក់ចុះ។
ប្រការនេះបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចចិនយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដោយសារតែវិស័យអចលនទ្រព្យ និងវិស័យផ្សេងៗទៀតដែលរួមចំណែកដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច មានទំហំដល់ទៅ ១/៣ នៃ GDP របស់ប្រទេសចិន។ លោក Kuijs បាននិយាយថា «នៅពេលដែលទំនុកចិត្តនៅក្នុងទីផ្សារលំនៅដ្ឋានចុះខ្សោយ វាបានធ្វើឱ្យមនុស្សមានអារម្មណ៍មិនប្រាកដប្រជានោះទេ អំពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល»។
អ្នកទិញផ្ទះជាច្រើននាក់បានបដិសេធមិនបង់ប្រាក់ចំពោះអគារដែលសាងសង់មិនទាន់រួចរាល់ ហើយខ្លះទៀតសង្ស័យថា ផ្ទះរបស់ពួកគេនឹងមិនបញ្ចប់ការសាងសង់នោះឡើយ។ តម្រូវការផ្ទះថ្មីធ្លាក់ចុះ ជាហេតុធ្វើអោយមានការកាត់បន្ថយនូវការនាំចូលទំនិញដែលប្រើក្នុងវិស័យសំណង់។
បើទោះបីជាមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងការជំរុញទីផ្សារអចលនទ្រព្យក៏ដោយ ក៏តម្លៃផ្ទះនៅក្នុងទីក្រុងជាច្រើនបានធ្លាក់ចុះជាង ២០% ដែរនៅឆ្នាំនេះ។ នៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យស្ថិតក្រោមសម្ពាធ អ្នកវិភាគបាននិយាយថា អាជ្ញាធរចិនប្រហែលជាត្រូវចាត់វិធានការឱ្យបានច្រើនជាងនេះទៀតដើម្បីស្តារទំនុកចិត្តនៅក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យឡើងវិញ។
៤. ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកំពុងធ្វើឱ្យបញ្ហាកាន់តែអាក្រក់ជាងមុន
អាកាសធាតុប្រែប្រួលខ្លាំងកំពុងចាប់ផ្តើមបង្កផលប៉ះពាល់យូរអង្វែងដល់ឧស្សាហកម្មរបស់ចិន។
រលកកម្ដៅដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយដែលអមជាមួយនិងគ្រោះរាំងស្ងួតផងនោះ បានវាយប្រហារខេត្តស៊ីឈួនដែលនៅភាគនិរតី និងទីក្រុង Chongqing នៅភាគកណ្តាលនៃប្រទេសចិនកាលពីខែសីហា។ ដោយសារតែតម្រូវការម៉ាស៊ីនត្រជាក់មានការកើនឡើង វាបានធ្វើឱ្យបណ្តាញអគ្គិសនីនៅក្នុងតំបន់ដែលពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើវារីអគ្គិសនី ជួបបញ្ហាក្នុងការផ្គត់ផ្គង់។
រោងចក្រជាច្រើន រួមទាំងក្រុមហ៊ុនវាយនភណ្ឌធំៗ ដូចជាក្រុមហ៊ុនផលិតទូរសព្ទ iPhone, ក្រុមហ៊ុន Foxconn និងក្រុមហ៊ុន Tesla ត្រូវបង្ខំចិត្តកាត់បន្ថយម៉ោងធ្វើការ ឬត្រូវបិទដំណើរការទាំងស្រុង។ ការិយាល័យស្ថិតិរបស់ប្រទេសចិនបាននិយាយកាលពីខែសីហាថា ប្រាក់ចំណេញនៅក្នុងឧស្សាហកម្មដែក និងដែកថែបតែមួយមុខបានធ្លាក់ចុះជាង ៨០% ក្នុងរយៈពេល ៧ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២២ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។
នៅទីបំផុត ទីក្រុងប៉េកាំងបានចាត់វិធានការជួយសង្គ្រោះជាមួយនិងទឹកប្រាក់រាប់សិបពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីគាំទ្រដល់ក្រុមហ៊ុនថាមពល និងកសិករ។
៥. ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាយក្ខរបស់ចិនកំពុងបាត់បង់អ្នកវិនិយោគ
ការបង្រ្កាបទៅលើក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាយក្ខរបស់ប្រទេសចិនតាមរយៈបទបញ្ញត្តិក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំមកនេះ មិនអាចជួយអ្វីបាននោះទេ។
ក្រុមហ៊ុន Tencent និង Alibaba បានរាយការណ៍អំពីការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់ចំណូលដំបូងរបស់ពួកគេនៅក្នុងត្រីមាសចុងក្រោយនេះ ពោលគឺប្រាក់ចំណេញរបស់ក្រុមហ៊ុន Tencent បានធ្លាក់ចុះ ៥០% ខណៈដែលប្រាក់ចំណូលសុទ្ធរបស់ក្រុមហ៊ុន Alibaba បានធ្លាក់ចុះពាក់កណ្តាល។
កម្មករវ័យក្មេងរាប់ម៉ឺននាក់បានបាត់បង់ការងារធ្វើ ដែលជាការបន្ថែមបន្ទុកទៅលើវិបត្តិការងារដែលមានស្រាប់ ដែលក្នុងនោះមនុស្សដែលមានអាយុពី ១៦ ទៅ ២៤ ឆ្នាំចំនួន ២០% គ្មានការងារធ្វើ។ ការនេះអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ផលិតភាព និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិនក្នុងរយៈពេលវែង។
វិនិយោគិនជាច្រើនក៏កំពុងទទួលអារម្មណ៍ពីការផ្លាស់ប្តូរមួយនៅក្នុងទីក្រុងប៉េកាំងផងដែរ ពោលគឺក្រុមហ៊ុនឯកជនដ៏ជោគជ័យបំផុតមួយចំនួនរបស់ប្រទេសចិនបានស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យកាន់តែខ្លាំងជាងមុន នៅពេលដែលលោក Xi កាន់តែក្ដោបក្ដាប់អំណាច។ នៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋចិន ហាក់ដូចជាទទួលបាននូវការអនុគ្រោះជាង អ្នកវិនិយោគបរទេសជាច្រើននឹងដកដើមទុនរបស់ពួកគេចេញពីប្រទេសចិន។
ជាក់ស្ដែង ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ Softbank របស់ជប៉ុនបានដកសាច់ប្រាក់យ៉ាងច្រើនពីក្រុមហ៊ុន Alibaba ខណៈដែលក្រុមហ៊ុន Berkshire Hathaway របស់លោក Warren Buffet ក៏កំពុងលក់ភាគហ៊ុនរបស់ខ្លួននៅក្នុងក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តអគ្គិសនី BYD ផងដែរ។ គ្រាន់តែនៅឆមាសទី២ នៃឆ្នាំនេះប៉ុណ្ណោះ វិនិយោគិនបានដកប្រាក់ប្រមាណជាង ៧ ពាន់លានដុល្លារចេញពីក្រុមហ៊ុន Tencent ទៅហើយ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងតែបង្ក្រាបក្រុមហ៊ុនចិនដែលបានចុះបញ្ជីក្នុងទីផ្សារភាគហ៊ុនរបស់ខ្លួនទៀតផង។ ទីភ្នាក់ងារ S&P Global Ratings បាននិយាយនៅក្នុងកំណត់ត្រាថ្មីៗនេះថា «ការសម្រេចចិត្តវិនិយោគមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេសចិន កំពុងត្រូវបានពន្យារពេលហើយក្រុមហ៊ុនបរទេសមួយចំនួនកំពុងស្វែងរកការពង្រីកផលិតកម្មរបស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀត»។
ពិភពលោកកំពុងតែស៊ាំទៅនឹងការពិតដែលថា ទីក្រុងប៉េកាំងអាចនឹងលែងបើកចំហសម្រាប់អាជីវកម្ម ដូចពេលមុនទៀតហើយ ប៉ុន្តែនោះគឺជាការបង្ហាញថា លោក Xi កំពុងតែប្រថុយប្រថាននឹងការធ្លាក់ចុះខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាកត្តាធ្វើឱ្យចិនកាន់តែមានអំណាចនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ថ្មីៗនេះប៉ុណ្ណោះ៕
BBC News
